Gruczoły ślinowe umiejscowione są w szczękach. W trakcie zagłębiania się szczęk w skórze żywiciela z zakończeń gruczołów ślinowych wydzielane są substancje do ciała żywiciela.
Wszystkie mechanizmy tych substancji mają umożliwić pijawce bezpieczne pobranie pokarmu w jak najkrótszym czasie i przygotować go do przechowania na okres od kilku miesięcy do dwóch lat. Wyróżnia się kilka etapów działania substancji ślinowych pijawki podczas jej żerowania: znieczulenie miejsca nacięcia skóry, aby pijawka nie została zrzucona z ciała żywiciela, wpuszczenie do organizmu żywiciela substancji o działaniu uspakajającym i euforycznym, wpuszczenie substancji rozszerzających naczynia krwionośne, co powoduje zwiększony napływ krwi w okolice przyssania, wpuszczenie substancji blokujących układ krzepnięcia krwi w celu zapobieżenia powstaniu zakrzepów, które mogłyby utrudnić pobieranie krwi.

Pacjent na 24 – 48 godzin przed terapią nie może używać dezodorantów, pachnących wód i innych kosmetyków. Dobę przed zabiegiem do higieny należy stosować bezzapachowe naturalne mydło. Także stosowanie kremów koloryzujących, szminek, może uniemożliwić terapię, ze  względu na częste występowanie w nich związków kobaltowych. Jeżeli nawet pijawka przyssie się do ciała pacjenta, to nastąpi zablokowanie wydzielania związków ślinowych i efektu terapeutycznego nie będzie, pomimo wypicia przez pijawkę części krwi. Zwykle taka pijawka bardzo szybko odpada od ciała pacjenta. Pacjent na dobę przed terapią nie powinien spożywać alkoholu ani jeść ostrych potraw oraz przypraw np. czosnek, curry, chili itp. Mogą one skutecznie odstraszyć pijawkę. Czysta wymyta skóra  nie wymaga dezynfekcji, a  jeśli już się ją stosuje np. przy pomocy  spirytusu, to należy odczekać do 5 minut celem ulotnienia się zapachu. Czasem z niewiadomych powodów pijawki nie chcą się przyssać. Najczęstszymi przyczynami tego zjawiska są:
1.  Zdenerwowanie pacjenta
2.  Zdenerwowanie osoby przystawiającej pijawki
3.  Nieumiejętne obchodzenie się z pijawkami
4.  Pora roku np. upalne lato
5.  Wahania ciśnienia atmosferycznego
6.  Faza księżyca (okres pełni)
7.  Chłodna powierzchnia skóry pacjenta
W takich przypadkach należy próbować  zachęcić pijawki do  przyssania się, w następujący sposób: starać się pokonać zdenerwowanie, unikać niekorzystnych dni do przystawiania pijawek, smarować miejsca przystawienia słodkim roztworem wody np. z cukrem, miodem, nagrzewać chłodne miejsce np. suszarką, nakłuć skórę, aż do pokazania się kropli krwi. Jeżeli te metody zawiodą wymienić pijawki lub jeśli to możliwe przełożyć zabieg.

Przed zabiegiem należy  wybrać technikę wykonywania zabiegu i uwzględnić: wiek pacjenta, stan pacjenta, zaawansowanie choroby, diagnozę, dotychczasowe leczenie, przyjmowane leki. W przypadkach trudnych lub wybiegających poza wiedzę osoby wykonującej terapię należy dokonać konsultacji z lekarzem. Bardzo ważne jest, aby upewnić się czy nie istnieją przeciwwskazania do terapii pijawkami. Jeśli powyższe  ustalenia zostały dokonane można przystąpić do terapii. Ilość pijawek do terapii powinna zależeć przede wszystkim od wiedzy terapeuty. Jeśli jest to pierwszy w życiu pacjenta zabieg, to ilość pijawek nie powinna przekraczać 4 sztuk. Jeśli ryzyko krwawień, czy innych powikłań jest małe powinno przystawiać się jednorazowo 4 – 8 pijawek. Należy unikać przystawiania większej ilości pijawek w godzinach wieczornych, gdyż jest ograniczona kontrola pacjenta po terapii.  Zabieg należy wykonywać w rękawiczkach jednorazowego użytku .
Zabieg trwa od  15 – 90 minut i zależy od miejsca przystawienia, np. miejsca dobrze ukrwione jak Glowa, okolice narządów płciowych, odbytu, błony śluzowe skracają czas zabiegu. Miejsca takie jak pośladki, niedokrwione kończyny przedłużają zabieg nawet do 2 godzin. Czas pomiędzy kolejnymi zabiegami powinien wynosić 4 – 8 dni i jest on istotniejszy w terapii niż ilość przystawionych pijawek. Terapię najczęściej kontynuuje się przez 4 – 5 tygodni. W wyjątkowych przypadkach dłużej. W okresie od 3 do 6 miesięcy wskazane jest powtórzenie terapii  w zależności od wskazań.
W trakcie zabiegu przez cały czas należy przestrzegać zasad aseptyki. Praca w fartuchu ochronnym, rękawiczkach, okularach, a często z maseczka na twarzy, to bezpieczeństwo pacjenta oraz osoby wykonującej zabieg.
Pijawki powinny same odpaść od ciała pacjenta, nie należy ich odczepiać siłą.

Nie przestrzeganie podstawowych zasad w stosowaniu pijawek grozi powikłaniami. Mogą to być powikłania krwotoczne oraz infekcyjne. Zdarzają się one w wyniku zabrudzenia ran, rozdrapywania w wyniku uporczywego swędzenia, infekcja może pochodzić od samej pijawki, dlatego do terapii należy wybierać pijawki zdrowe, żywotne, bez przebarwień, zmian na naskórku itp. Przyczyna zakażeń może być także skóra pacjenta, ubranie. W przypadkach obniżonej odporności organizmu przyczyną zakażeń może być także żyjąca w symbiozie z pijawką bakteria Aeromonas.
Grożne są także powikłania krwotoczne, np., w przypadku przystawiania pijawek u chorych z chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy. Powikłania ciężkie mogą powstać wskutek nieprawidłowego wyboru miejsca przystawienia pijawek, np. w miejscach silnie niedokrwionych, martwych.